Wilczy apetyt po odstawieniu Ozempiku. Co robić?

Wydawało się, że skoro najgorsze za nami bo waga spadła, a tu życie znów kładzie kłody pod nogami. Po odstawieniu Ozempiku pojawia się wilczy głód...

Co się dzieje po odstawieniu Ozempiku? Mało osób zada sobie to pytanie przed rozpoczęciem kuracji, co wcale mnie nie dziwi. Tym, co najbardziej interesuje jest zwykle „czy lek zadziała”, „jakie przyniesie skutki uboczne„, i „ile się schudnie”. Ale co się dzieje później? Jeśli nie zadasz sobie tego pytania na początku, prawdopodobnie prędzej czy później i tak przyjdzie Ci się z tym tematem skonfrontować.

W dzisiejszym świecie wielu dałoby wszystko za to, by w końcu pozbyć się myśli o jedzeniu i stracić na wadze. Myślałam kiedyś tak samo i świetnie rozumiem jak to jest. Ozempik i inne leki z grupy analogów GLP-1 mogą w tym pomóc i myślę, że gdyby to w przeszłości było dla mnie dostępne, pewnie bym spróbowała. W tym wpisie nie będę rozmawiać o tym czy warto, bo to nie jest moja specjalizacja, skupię się na czymś innym, a mianowicie co się dzieje bezpośrednio po odstawieniu leku.

Dlaczego ten temat jest ważny?

Przyjmowanie leków typu Ozempik (semaglutyd i inne analogi GLP-1) cieszy się coraz większą popularnością. Nic dziwnego, działają. Według badania z 2022 roku, w którym analizie poddano 327 uczestników, pomiędzy pierwszym a 68 tygodniem badania utracili oni średnio 17,3% masy ciała, podczas gdy w grupie placebo spadek wynosił 2% (źródło).

Sporym zaskoczeniem dla wielu będzie to, że efektem ich stosowania jest nie tylko utrata kilogramów, ale i „wilczy apetyt”, który pojawi się u części pacjentów. Mamy na myśli nagły, nieraz ekstremalny głód, objawiający się apetytem szczególnie na słodycze, oraz uczuciem utraty kontroli nad ciałem. Gdy wsparcie farmakologiczne znika, często następuje chaos – zarówno w sferze fizjologicznej, jak i emocjonalnej. W niniejszym artykule przedstawię, czym jest Ozempik, jakie zmiany zachodzą w organizmie po jego odstawieniu oraz jak podejść do budowania zdrowej relacji z jedzeniem w nowej rzeczywistości.

Co się dzieje i co warto wiedzieć?

Ozempik to jeden z leków należących do grupy analogów hormonu GLP-1, zawierających liraglutyd (Saxenda), tirzepatide (Tirzepatyd) czy semaglutyd (Ozempic, Rybelsus, Wegowy).

Działają one poprzez redukcję myśli o jedzeniu oraz przedłużenie uczucia sytości, naśladując naturalny hormon GLP-1 wydzielany w jelicie cienkim po spożyciu posiłku. Dzięki temu leki te pomagają w kontrolowaniu apetytu, jednak ich działanie jest znacznie intensywniejsze i dłużej utrzymujące się niż naturalna reakcja organizmu.

Co się dzieje po odstawieniu Ozempiku?

Gdy wsparcie farmakologiczne przestaje działać, organizm musi samodzielnie przywrócić naturalne mechanizmy regulujące głód. Niestety, nie zawsze dzieje się to płynnie. Do najczęstszych efektów odstawienia Ozempiku należą:

• Ekstremalny głód:

  • Nagły powrót intensywnych sygnałów głodu, które przez długi czas były tłumione lekiem.

  • Zaburzenie naturalnej produkcji GLP-1 – wysokie dawki leku mogą hamować zdolność organizmu do samodzielnego wydzielania tego hormonu, co skutkuje silniejszym odczuwaniem głodu.

• Powrót maskowanego problemu:

  • Jeśli nadmierne jedzenie było pierwotnie wynikiem rozregulowania ośrodka głodu i sytości, po odstawieniu leku problem wraca w pełnej krasie.

• Zmiany percepcji smaku:

  • Po odstawieniu leku kubki smakowe mogą stać się bardziej wrażliwe, co powoduje, że jedzenie, zwłaszcza słodycze, smakuje intensywniej.

• Wahania nastroju i inne skutki metaboliczne:

  • Spadki cukru we krwi mogą wpływać na obniżenie nastroju, a u niektórych pacjentów mogą pojawić się objawy depresji czy myśli samobójcze.

  • Bez efektu leku, kontrola glikemii może ulec pogorszeniu, co wiąże się z mniejszą produkcją insuliny.

• Szybsze opróżnianie żołądka:

  • Uczucie sytości znika szybciej, co może sprawiać, że szybciej odczuwana jest chęć jedzenia, mimo że jeszcze trawi się poprzedni posiłek. Pustość żołądka mylona jest z głodem.

Ekstremalny głód

Czytając różne materiały zauważyłam, że głód po odstawieniu leku bywa ekstremalny. Jednakże warto byłoby się zastanowić co to oznacza. Czy faktycznie on zawsze jest taki ekstremalny, czy chodzi o coś innego?

• Powrót maskowanego lekiem problemu – jeśli nadmierne jedzenie było wywołane rozregulowaniem ośrodka głodu i sytości w mózgu to po odstawieniu leku problem wraca, a wraz z nim niepohamowany apetyt.

• Wracają myśli o jedzeniu, które były długo przytłumione.

• Zaburzeniu ulega naturalna produkcja GLP-1. Dawki GLP-1 dostarczane w postaci leku są znacznie większe, niż organizm naturalnie by się spodziewał, co może hamować zdolność organizmu do samodzielnego wydzielania GLP-1. W rezultacie głód może być silniejszy niż kiedykolwiek.

• Reakcja na niedożywienie po etapie beztroskiego niejedzenia i utraty wagi, głód wywołany utratą zapasów.

• Złudzenie. Skoro nie odczuwało się głodu przez dłuższy czas, nagły powrót zwyczajnego sygnału fizjologicznego jest zaskakujący, na zasadzie kontrastu: dzień i noc. Normalny stan sprzed leku wydaje się nienormalny.

Myśli o jedzeniu

• Wraca apetyt, na myśl o jedzeniu nie ma już mdłości. Miło z tego skorzystać i otwierając lodówkę faktycznie coś z niej wyjąć i zjeść ze smakiem.

• Naturalna reakcja na okres niejedzenia, którą obserwujemy przy każdej diecie z drastycznym obniżeniem podaży kalorii i sporym spadkiem wagi. Apetyt później z natury będzie silniejszy niż przed odchudzaniem, to nie powinno być zaskoczeniem.

Wahania nastroju

• Obniżony nastrój wywołany spadkiem cukru we krwi.

• Depresja i myśli samobójcze.

Skutki metaboliczne

• lek stymuluje produkcję insuliny, bez niego nie ma tego efektu więc zauważa się pogorszenie kontroli glikemii. Może się więc pojawić wzrost poziomu cukru we krwi z powodu mniejszej ilości dostępnej insuliny.

Szybsze opróżnianie żołądka

• Szybciej znika uczucie najedzenia.

• Nie ma już uczucia pełności, a pustość może być kojarzona z głodem. Można mieć wrażenie, że jest się przez to bardziej głodnym ale zanim ciału zabraknie paliwa mija sporo czasu. Ono musi najpierw strawić, jedzenie przejdzie przez jelita, składniki się wchłoną, w razie potrzeby uwolnione zostaną zapasy kwasów tłuszczowych odłożone na póżniej z poprzednich posiłków.

Zmiana smaku

• Następuje uwrażliwienie otępionych kubków smakowych, które kiedyś reagowały jedynie na intensywne smaki: słodki, słony, kwaśny a po naturalnym resecie są wrażliwsze.

• Większa nagroda po jedzeniu słodyczy, które przez długi czas nie dawały takiej przyjemności, jej intensywność była redukowania przez lek.

• Ponoć lek może wpłynąć na ekspresję genów i zmieni się odczuwanie smaku na języku.

Wyniki badań i trwałość efektów

Badania kliniczne sugerują, że efekty odchudzania wspomaganego Ozempikiem nie zawsze są trwałe. Wspomniane na początku badanie kliniczne z 2022 roku wykazało, że do roku od odstawienia dawki 2.4mg semaglutydu podawanej cotygodniowo, pacjenci odzyskują 2/3 utraconej masy ciała. Analiza objęła 327 uczestników, którzy pomiędzy pierwszym a 68 tygodniem badania utracili średnio 17,3% (ze standardowym odchyleniem 9,3%) masy ciała, podczas gdy w grupie placebo spadek wynosił 2%. Po zakończeniu stosowanie leku, do 120 tygodnia badania uczestnicy stosujący wcześniej semaglutyd i placebo odzyskali odpowiednio 11,6 i 1,9 punktów procentowych utraconej masy ciała. Poprawa parametrów kardiometabolicznych obserwowana w okresie od 0. do 68. tygodnia w grupie semaglutydu w większości przypadków cofnęła się do poziomu wyjściowego w 120. tygodniu.

Trwałość działania leków wydaje się być spójna z rezultatami tradycyjnej diety odchudzającej. Dla utrzymania rezultatów trzeba byłoby zachować ciągłość leczenia. Jest to jednak nierealistyczne zalecenie dla większości, głównie ze względu na złe samopoczucie, dostępność i/lub cenę leku. Dlatego poza rozczarowaniem związanym z powrotem kilogramów, sporo osób po terapii farmakologicznej będzie musiało dodatkowo stawić czoła trudnościom związanym z okresem odstawienia, który może okazać się szokiem.

Problem polega tym, że jeżeli naturalna kontrola łaknienia została zaburzona poprzez leki z grupy GLP-1, lub nigdy jej nie było, i dlatego zastosowano leki, to po zaprzestaniu ich przyjmowania można się spodziewać że będzie jeszcze trudniej.

Jak długo trwają symptomy odstawienia ozempiku?

Objawy wynikające z odstawienia leku mogą trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. Wynika to z faktu, że podstawowe funkcje fizjologiczne organizmu muszą zostać przywrócone do pierwotnego stanu, aby organizm znów mógł samodzielnie wykonywać zadania, które wykonywał przed zażyciem leku.

Jak sobie radzić?

Przede wszystkim należy zdać sobie sprawę, że nie istnieje „magiczna pigułka” ani szybkie rozwiązanie, które przywróci kontrolę nad apetytem. Powrót do normalności po odstawieniu leku wymaga czasu i długoterminowej pracy nad własnymi nawykami żywieniowymi. Oto kilka kroków, które warto rozważyć:

Praca nad intuicyjnym jedzeniem: Ucz się rozpoznawać sygnały swojego ciała informujące o głodzie fizjologicznym. Musisz na nowo ustalić, co oznacza uczucie sytości. Pracuj nad stopniowym przywracaniem naturalnego rytmu trawienia i odczuwania pełności. Zamiast poddawać się jedzeniu impulsywnemu, postaraj się zrozumieć, jakie emocje i sytuacje wywołują chęć na jedzenie. Edukacja w zakresie intuicyjnego jedzenia może pomóc w budowaniu zdrowej relacji z jedzeniem.

Określenie i zaadresowanie starych problemów: Leki takie jak Ozempik maskują pierwotne problemy związane z rozregulowanym apetytem. Po ich odstawieniu ważne jest, aby uczyć się nowego sposobu na zapanowanie nad jedzeniem – mechanistyczne podejścia typu „kontrola porcji” czy „jedz to, co syci” mogą okazać się niewystarczające.

Wsparcie psychologiczne: Warto rozważyć konsultację z psychodietetykiem, psychologiem lub terapeutą, którzy pomogą przepracować nowe strategie radzenia sobie.

Co jeśli nie podejmiesz działań?

Wyobraź sobie, że nie wprowadzisz żadnych zmian po odstawieniu Ozempiku – wróci nie tylko brak kontroli nad jedzeniem, ale również odezwą się stare, niekorzystne nawyki żywieniowe. Z kolei, jeśli postawisz na długoterminową pracę nad intuicyjnym jedzeniem oraz kompetentnym karmieniem się, możesz nie tylko przywrócić równowagę, ale także zbudować zdrowszą relację z jedzeniem na przyszłość.

Bądź odważny/a w zmianie

Jestem zdania, że leczenie farmakologiczne to tylko jeden z elementów w leczeniu choroby otyłościowej. Leki typu Ozempik mogą być skutecznym narzędziem na krótką metę, ale prawdziwa zmiana wymaga głębszej pracy ze sobą. Musimy uświadomić sobie, że nie ma cudownych rozwiązań – ważne jest świadome podejście do jedzenia i codziennych nawyków. Tylko dzięki autentycznej pracy nad swoją relacją z jedzeniem można odzyskać kontrolę nad własnym apetytem.

Jeśli potrzebujesz drogowskazu jak zacząć, przygotowałam zestaw materiałów do samodzielnej pracy z zaburzoną relacją z jedzeniem.

W ebooku: „Odzyskaj normalność po diecie” dowiesz się dlaczego znajdujesz się trudnej sytuacji żywieniowej i co robić, by to naprawić.

W ebooku: „Normalnie po diecie. Od teorii do praktyki” znajdziesz plan krok po kroku, jak to wszystko wprowadzić w życie by się w końcu udało odzyskać upragniony święty spokój.

W kolejnym poście…

W następnym poście omawiam, jak krok po kroku wdrożyć zasady intuicyjnego jedzenia oraz jakie strategie okazują się najskuteczniejsze w budowaniu zdrowych nawyków żywieniowych. Jeśli zmagasz się z powrotem „wilczego apetytu”, nie przegap kolejnych wskazówek, które pomogą Ci na nowo odnaleźć równowagę.